Pożar kompleksu leśnego w Kuźni raciborskiej rozpoczął się 26 sierpnia 1992 r. ok. godz. 14. Ogień zauważono w pobliżu miejscowości Solarnia, przy torach kolejowych łączących Racibórz z Kędzierzynem-Koźlem. Przyjmuje się, że prawdopodobnie spowodowały go iskry z zablokowanych kół przejeżdżającego pociągu, a zarzewiu ognia i jego gwałtownemu rozprzestrzenianiu się sprzyjały panująca susza i temperatura dochodząca do 40 stopni C.
O gwałtowności żywiołu niech świadczy fakt, że po niespełna 3 godzinach pożar objął już powierzchnię ponad 180 ha. W ciągu dwóch pierwszych dni, mimo walki strażaków, ogień strawił blisko 2 tys. ha. W szczytowym momencie, 27 sierpnia, pożar powiększał się momentami o ponad 10 hektarów na minutę.
Przełom nastąpił 30 sierpnia, kiedy po raz pierwszy udało się zatrzymać rozprzestrzenianie się ognia. Akcja dogaszania trwała do 20 września. 51,5 mln zł, to koszty akcji wycenione w 2010 roku uwzględniając denominację i inflację. Na 276 mln zł wyceniono straty poniesione przez LP z powodu przedwczesnego wyrębu lasu. Z terenu pożarzyska wywieziono 1 mln sześc. drewna. Straty w infrastrukturze leśnej przekroczył 10 mln zł a łączna wycena strat poniesionych przez Lasy Państwowe zbliżyła się do 300 mln zł.
Pożar w rejonie Kuźni Raciborskiej, Kędzierzyna-Koźla, Rud Raciborskich i Rudzińca miał obwód 120 km i rozciągał się z południa na północ na przestrzeni 36 km w linii prostej. W akcję gaśniczą zaangażowanych było ponad 10 tys. strażaków, żołnierzy, policjantów, funkcjonariuszy obrony cywilnej i leśników. Do dyspozycji mieli oni 1100 samochodów pożarniczych, osiem śmigłowców, dwanaście czołgów, pługów i spychaczy, 26 samolotów typu „Dromader” oraz 50 cystern kolejowych do transportu wody i sześć lokomotyw. Spaleniu uległo 15 wozów gaśniczych i 26 motopomp. Do akcji ściągnięto strażaków i sprzęt z 30 województw.
Do szpitali trafiło 50 osób, a ok. 2 tys. odniosło drobne urazy, które zaopatrzyli na miejscu lekarze pogotowia ratunkowego. Obroniono ponad 40 tys. ha lasu a także wszystkie wsie i przysiółki położone w obrębie szalejącego żywiołu. Nie spalił się ani jeden dom czy choćby budynek gospodarczy.
Wraz z Komendami Wojewódzkimi Państwowej Straży Pożarnej, Wojewódzkimi Komendami Policji, Wojewódzkimi Sztabami Wojskowymi w Katowicach i Opolu, Czwartym Wojskowym Oddziałem Gospodarczym w Gliwicach oraz Starostwem Raciborskimi Miejskim Ośrodkiem Kultury Sportu i Rekreacji w Kuźni Raciborskiej zamierzamy uczcić pamięć dramatycznych wydarzeń 1992 roku, organizując w Kuźni Raciborskiej w dniu 18 sierpnia 2017 roku uroczyste obchody 25-lecia pod nazwą -"Tragedia - współpraca - doświadczenie – przyszłość; obchody XXV lecia pożaru w Kuźni Raciborskiej".
W 25. rocznicę wielkiego pożaru w Kuźni Raciborskiej, który strawił blisko 9,5 tys. hektarów lasu, przedstawiciele wszystkich służb biorących udział w jego gaszeniu oddadzą hołd dwóm strażakom poległym podczas akcji - Andrzejowi Kaczynie z jednostki w Raciborzu i Andrzejowi Malinowskiemu z Ochotniczej Straży Pożarnej Kłodnica na Opolszczyźnie. W miejscu ich śmierci stanął pamiątkowy obelisk. Uroczystości zaplanowano na 18 sierpnia.
- Pożar z 1992 roku, to tragiczne wydarzenie, do którego wracamy i o którym pamiętamy. Nie dlatego, aby chwalić się sukcesem Służby Leśnej jakim jest przywrócenie lasu na pożarzysku, ale przede wszystkim po to, aby zachować w pamięci ofiary tego największego w powojennej historii Polski pożaru lasu – mówi Wiesław Kucharski, dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów państwowych w Katowicach.
- Znamienne jest to, że 25 lecie Państwowej Straży Pożarnej przypada w tym samym czasie, co pożar w Kuźni Raciborskiej. To był wielki egzamin nowo utworzonej formacji, który został okupiony ofiarami naszych kolegów. Zapewniam, iż życie tych ratowników nie poszło na marne. Wyciągnęliśmy wnioski i stworzyliśmy, wspólnie z leśnikami, wiele prewencyjnych rozwiązań, aby nasze przygotowanie, w obliczu sił natury, sprostało podobnym wyzwaniom, bez tak tragicznych skutków – powiedział bryg. Jacek Kleszczewski, Śląski Komendant Wojewódzki PSP.
Rocznicowe uroczystości odbywać się będą w cieniu kataklizmu, jaki dotknął Nadleśnictwo Rudy Raciborskie 7 lipca br niszcząc 2 tys. ha lasu.
- Niestety, natura po raz kolejny dopisała własną puentę do naszej 25-letniej walki o las w tym miejscu. To, czego nie strawił ogień, spustoszył w leśnictwach Nędza, Solarnia i Szymocice huraganowy wiatr. Jednak dziś jesteśmy w zupełnie innej sytuacji. Na bazie tragedii sprzed ćwierć wieku pomiędzy strażakami, żołnierzami, policjantami i leśnikami wytworzyła się swoista symbioza. I to do niej chcemy nawiązać podczas tegorocznej, okrągłej rocznicy. Jej owocem jest doświadczenie pozwalające optymistycznie i z nadzieją patrzeć w przyszłość – kończy dyrektor Wiesław Kucharski.
Program obchodów rocznicowych na Stadionie Miejskim w Kuźni Raciborskiej przedstawia się następująco:
9:00 – 10:00 Przyjazd uczestników obchodów na stadion w Kuźni Raciborskiej, poczęstunek.
10:00 – 11:00 Msza św. w intencji służb mundurowych i poległych strażaków.
11:30 – 12:30 Część oficjalna uroczystości: powitanie, apel, defilada służb mundurowych, wręczanie odznaczeń i odznak.
12:30 – 13:30 Przejazd oficjalnych delegacji na teren pożarzyska i złożenie wieńców pod krzyżem upamiętniającym śmierć mł. kpt. Andrzeja Kaczyny i dh. Andrzeja Malinowskiego i powrót na Stadion.
- złożenie wiązanek na symbolicznych grobach poległych strażaków (asysta kompanii reprezentacyjnej PSP i Zespołu Reprezentacyjnego Sygnalistów Myśliwskich RDLP w Katowicach),
- przejazd przez teren pożarzyska (przewodnicy z nadleśnictwa Rudy Raciborskie w każdym autokarze),
- powrót na stadion.
13:30 – 15:00 Posiłek na Stadionie (obiad).
15:00 – 17:00 Pokaz akcji – współdziałania oraz sprzętu służb zaangażowanych w organizację obchodów oraz występy: Orkiestry PSP, Zespołu Reprezentacyjnego Sygnalistów Myśliwskich RDLP w Katowicach, Orkiestry Zespołu Szkół Żeglugi Śródlądowej w Kędzierzynie-Koźlu.
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej objął uroczystości Patronatem Honorowym.
RDLP w Katowicach